Museum Dijkmagazijn De Heul

---

• Home
• Collectie
  • Romeinse vondsten
  • Boerenleven
  • Gebruiks-voorwerpen
• Tentoonstelling
  • Kijkdozen 2009-
  • Als de schoolbel gaat 2007-2008
• Nieuws over Oud
  • NOO 28
  • NOO 27
  • NOO 26
  • NOO 25
  • NOO 24
  • NOO 23
• Historie
• Stichting en privacy
  • Meedoen
    • Lid werkgroep worden
    • Tentoonstelling inrichten
    • Verzameling tentoonstellen
  • Bestuur
• Contact Links
  • Historische verenigingen
  • Schalkwijkse verenigingen

Tentoonstelling over bijen en honing.

Van januari t/m maart 2023 was in het museum de tentoonstelling “Hoe zit het met de honing en de bij?” te zien. De tentoonstelling was ingericht in samenwerking met de Bijenhoudersvereniging Kromme Rijn, Lek en IJssel vanwege hun 75-jarig jubileum. In het museum waren behalve oude bijenkorven ook gereedschappen, honingpotjes, foto’s en documenten te zien. Zo was er een poster met uitleg over de honingbij. En uitleg over wat de imker moet doen om de honing uit de korven in een potje te krijgen. Verder was er ook aandacht voor de relatie tussen bijen en de tuinbouw. Want “zonder bijen geen appels, peren of kersen”.

Tentoonstelling over corona en besmettelijke ziektes in 2022

In het museum voorwerpen, informatie over die vroegere ziektes, berichten uit de kranten van destijds en volop goede raad. Behalve een ligbed met een tbc-patiënte zijn ook poppen met verpleegstersuniform te zien. En natuurlijk voorbeelden van wat er tijdens Corona met kunst en vliegwerk nog wel kon. Bijvoorbeeld vanuit de Trossel, de katholieke kerk en Caecilia.

Besmettelijke ziekten en Corona

Nu Corona op de terugtocht is, kijkt het museum terug naar besmettelijke ziektes in het verleden én naar Corona en naar parallellen.

In het verleden kwamen in Schalkwijk en Tull en ’t Waal en omliggende plaatsen allerlei besmettelijke ziektes voor. Zowel bij volwassenen als kinderen. Veel van deze ziektes zien we nu niet of nauwelijks meer in ons land. Bij sommige ziektes moeten we waakzaam blijven. Denk bijvoorbeeld aan TBC.

Bij veel ziektes is het aanvankelijk een raadsel waardoor deze worden overgedragen. Zo zien we ook “medicijnen” die niet werken, bijvoorbeeld in 1866 een “Cholera drank” die bescherming moet bieden. Bij pokken is er in de jaren 1880 een discussie over verplichte vaccinatie.

Wil je meer weten, kom dan naar het museum en bekijk onder andere de reconstructie van een ligbed met een tbc-patiënt. Ook is er informatie over wat er wél kon tijdens Corona.

Vulto Voeders (1874 – 1990) in museum

Vanwege de schenking van een aantal foto’s was er tot februari 2022 een kleine tijdelijke tentoonstelling ingericht over de voormalige korenmolen / veevoederfabriek van de familie Vulto. Vroeger had ieder dorp een eigen korenmolen. In Schalkwijk stond de korenmolen van de familie Vulto aan De Heul. De molen groeide mee met de veranderingen in de landbouw. In 1964 reed de eerste bulkwagen van het terrein af. Ondanks verdere uitbreidingen en moderniseringen kon de fabriek de schaalvergroting in de sector niet volgen. In 1990 werd de fabriek een dochteronderneming van Coppens Meng-unie. In 2021 werd de fabriek definitief gesloten.

Schoenmakerij Baas in Museum

Op zondat 29 januari 2020 was er een nieuwe tentoonstelling ingericht over Schoenmakerij Baas die 80 jaar lang was gevestigd in Schalkwijk. Gedurende een flink aantal jaren was er zelfs een vestiging in Houten. Het museum is blij dat een groot deel van de inventaris bewaard is gebleven. Te zien zijn de originele werkbank met geïmproviseerde kruk, diverse gereedschappen, onderdelen van schoenen en foto’s en documenten.
In 1913 komt Jan Baas (geboren in 1885) vanuit de gemeente Oudenrijn (nu De Meern en Utrecht) naar Schalkwijk en opent daar zijn Schoenmakerij aan de Provincialeweg 5. Je kunt daar zowel terecht voor nieuwe schoenen, voor schoenreparaties maar ook voor reparaties aan bijvoorbeeld paardentuig. Later komt zoon Joop (geboren in 1926) in de zaak, neemt het bedrijf personeel in dienst en opent het een filiaal in Houten. In 1974 neemt Joop de zaak over. De komst winkelcentrum Het Rond leidt volgens Joop tot het einde van de winkel in Houten. In 1993 sluiten ook winkel en werkplaats in Schalkwijk.

De komende tentoonstelling ter gelegenheid van 75 jaar bevrijding is in opbouw. De eerste resultaten zijn al te zien.

Jaren 50 en 60 waren te zien in museum

In 2018 en 22019 was een tentoonstelling te zien over de jaren 50 en 60 over de jaren vijftig en zestig in de vorige eeuw. Door middel van voorwerpen, foto's en documenten keert u terug naar het dagelijkse leven in die goeie ouwe tijd. Ook zijn er volop advertenties te zien. Groot verschil met nu zijn de advertenties voor brommers, politie en leger en sigaretten.

Een van de onderwerpen die wat uitgebreider aan de orde komt, is de vooruitgang die geboekt wordt in de persoonlijke verzorging. In de jaren vijftig en zestig komen er elektrische apparaten beschikbaar voor zowel vrouw als man om er voor te zorgen dat zij goed gekapt of goed geschoren het huis verlaten.

Daarnaast zijn er onder andere serviesgoed en potten en pannen te zien. Verder kunt u zelf bladeren in boekjes en tijdschriften uit die tijd. De toegang is gratis, een gift na afloop is zeer welkom.

Volop blikken in museum

Tot en met februari 2022 waren er in het museum tientallen blikken te zien die vroeger in winkels waren te vinden. Vergeet ook niet de foto’s te bekijken van winkels in Schalkwijk die al vele jaren geleden zijn gesloten.

Voor de opkomst van de supermarkt werden koekjes en chocolaatjes vaak los verkocht vanuit grote blikken. In het museum zijn enkele oude exemplaren te zien van Verkade, Albert Heijn en Van Melle. Verder in de “winkel” volop blikken bestemd voor de verkoop met daarin bijvoorbeeld chocolade, toffees, biscuits, babypoeder of sigaren. En wie kent nog de theelichten van chemische Fabriek “Burg” uit Alkmaar die niet alleen langdurig branden op de juiste temperatuur maar ook niet walmen en loeven.

Jaren vijftig en zestig in museum

Sinds september 2018 is er een over de jaren vijftig en zestig in de vorige eeuw.

In de jaren na de Tweede Wereldoorlog wordt de schade van de oorlog snel hersteld en neemt het leven weer zijn gewone gang. Toch zijn er veranderingen op til. Na een jarenlange discussie fuseren de gemeenten Schalkwijk en Tull en ’t Waal op 1 januari 1962 met de gemeente Houten.

In 1968, het jaar met onrust in heel Europa, gaan Schalkwijkse jongeren over tot een nachtelijke 'bezetting' van het Werk aan de Korte Uitweg. Carnavalsvereniging De Platneuzen wordt opgericht. Een jaar later is de eerste Tour de Schalkwijk. In de tentoonstelling 'Op de drempel van de nieuwe tijd' zijn voorwerpen, foto's en documenten te zien van het dagelijkse leven in de goeie ouwe tijd in de jaren vijftig en zestig in Schalkwijk en Tull en 't Waal.

Jaar lang juffrouw Van der Velden in museum

In 2018 was bijna een jaar lang de tentoonstelling over kleuterschool Hummeloord en juffrouw Van der Velden te zien.

Riet van der Velden (1930 – 2017) was haar hele werkzame leven kleurleidster in Schalkwijk. Zij was de enige hoofdleidster die Kleuterschool Hummeloord heeft gehad. Gedurende haar hele leven heeft zij tekeningen, werkjes en foto’s verzameld. Ook maakte zij plakboeken over wat er gebeurde op school en in het dorp. Veel van dat materiaal is nu voor de laatste keer te zien in het museum. Uit 1971 is een compleet schetsboek bewaard gebleven waarin de kinderen tekeningen maakten van de wereldreis van het rode potlood. De klassen van juffrouw Van der Velden eindigden destijds op een ereplaats in verschillende landelijke tekenwedstrijden. De plaquette van Hummeloord die aan de buitenmuur van de school hing, is eveneens te zien.

Laatste keer Moesman in museum

Op zondag 26 augustus wasde tentoonstelling over Tull en ’t Waal en Joop Moesman voor de laatste keer te zien.

Over Tull en ’t Waal, het fraaie dorp aan de Lek, met de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, mooie boerderijen en in de 14e eeuw gebouwde kerk zijn foto’s, prenten en voorwerpen te zien die met de fruitteelt te maken hebben.

In de tentoonstelling is ook van alles te zien over en van Joop Moesman. Volgens eigen zeggen vluchtte hij in 1964 vanuit Utrecht naar Tull en ’t Waal. Tot aan zijn dood in 1988 was hij een van de, weliswaar eigenzinnige, dorpsbewoners. In ruil voor een klus, bijvoorbeeld in de tuin of voor pianoles, maakte Moesman regelmatig een kunstwerk. Daarvan zijn er vele in Schalkwijk en Tull en ‘t Waal. In de tentoonstelling is daarover iets te zien en komt Moesman via interviews en geschriften aan het woord.

Een blikvanger is de litho Vooruitzicht uit 1973 (51 x 65,8 cm). Andere exemplaren van deze litho zijn in het bezit van het Frans Hals Museum en het Rijksmuseum. Behalve enkele andere originele werken zijn vooral reproducties van werken van Moesman te zien. Daarnaast voorbeelden van zijn werk als illustrator en vormgever. Zelfs toen hij als vormgever in dienst was van de Nederlandse Spoorwegen deed hij andere opdrachten. Zo is een menu te zien van een bruiloftsmaal uit oktober 1945 met daarop een tekening van de kerk op de Brink in Schalkwijk.

Tull en ’t Waal en Schalkwijk in museum

Dat voor het begin van onze jaartelling al mensen woonden op de hoger gelegen gebieden is te zien in de archeologiehoek. Ook zijn er in de afgelopen jaren Romeinse vondsten gedaan. Na de ontginningen van de lager gelegen gebieden in de 13e eeuw werden er in Schalkwijk en Tull en diverse ridderhofsteden en statige landhuizen gebouwd. Van het verdwenen kasteel Schalkwijk is er een grote maquette te zien.

Het huidige dorp Tull en ’t Waal kent twee kernen. Het “grote dorp” rond de middeleeuwse kerk aan de Waalseweg. En de Molenbuurt bij het Werk aan de Korte Uitweg. In vroeger eeuwen was er ook nog het dorp Honswijk. De oude kerk van Honswijk verdween definitief met de bouw van Fort Honswijk in de jaren 1841-1847. De kernen van Tull en ’t Waal en de daar omheen gelegen boerderijen zijn het resultaat van de ontginningen in de 12e eeuw in opdracht van de bisschop van Utrecht. Vóór de ontginningen liep er alleen een pad van de Lekoever bij het huidige Tull en 't Waal door het moeras naar het hoger gelegen gebied in Schalkwijk. Wilt u meer weten over Tull en ’t Waal en over zijn beroemde inwoner Joop Moesman (1909 – 1988) komt dan naar museum Dijkmagazijn De Heul.

Hoe de wereld er 40 tot 100 jaar geleden uitzag kunt u zelf ervaren door de aanwezigheid van vreemde en alledaagse voorwerpen die het museum in de afgelopen jaren heeft gekregen. En vergeet ook de tentoonstellingen over Tull en ’t Waal, Joop Moesman en “juffrouw” van der Velden en kleuterschool Hummeloord niet te bekijken.

Geheime militaire kaarten in museum van Schalkwijk en Tull en ‘t Waal

Op zondag 24 juni 2018 waren naast de gewone tentoonstellingen extra twee grote geheime kaarten van de Stelling Honswijk te zien.

Op de zeer gedetailleerde kaarten uit de jaren dertig van de vorige eeuw is het ambtsgebied van de fortwachter te zien, met verboden kringen en alle gebouwen in die kringen. Voor het bouwen in de verboden kringen golden tot 1953 strenge regels van het Ministerie van Oorlog. Dat om te voorkomen dat een aanvaller dekking kon zoeken achter deze gebouwen. Tegenwoordig staan er aan de Lange Uitweg van Tull en ’t Waal volop huizen. Op de kaart van het ambtsgebied van de fortwachter van het Fort Werk aan de Korte Uitweg staan maar een paar huizen ingetekend. Die stonden er al vóór dat het Fort werd gebouwd of zijn gebouwd met speciale toestemming. Ook is er een kaart van het ambtsgebied van de fortwachter van Fort Honswijk. Met de kaarten kon de fortwachter zijn taak uitvoeren. Hij moest niet alleen “waken tegen het plegen van baldadigheden en ontvreemdingen" op het fort maar ook toezicht houden op het aan hem toegewezen deel van de verboden kringen. Daarvoor was hij voorzien van een revolver met 12 patronen.

Ansichtkaarten Schalkwijk eenmalig te zien

Op zondag 27 mei 2018 was eenmalig een verzameling ansichtkaarten uit Schalkwijk te zien.

Een kort berichtje sturen, gebeurt tegenwoordig via de mobiele telefoon. Een berichtje met foto is snel verstuurd. “Vroeger” gebeurde dat met een ansichtkaart, ook wel prentbriefkaart genoemd. Ze waren bedoeld om een korte groet of mededeling te versturen aan familie en bekenden of om te laten zien waar je was geweest. In het museum zijn meer dan 50 kaarten van straten en gebouwen in Schalkwijk te zien. Van kaarten van De Heul van meer dan 100 jaar oud, tot kaarten van Vuylcop aan de andere kant van het dorp. Soms is het even zoeken waar de foto gemaakt is. Het kruispunt Jhr. Ramweg / De Trip en de “Eikenlaan” zien er tegenwoordig heel anders uit. Het Canisiusgesticht (het klooster van de zusters van J.M.J.) is zelfs helemaal verdwenen. Op de plek van het klooster staat nu de Kloostergaarde, daarvan is overigens ook een ansichtkaart te zien.

De volgens de uitgever mooiste plekjes van Schalkwijk zijn te zien op de kaarten met “Groeten uit Schalkwijk”. Persoonlijk vind ik de kaarten van het klooster met koeien en de Lagedijk als zandweg het mooiste.

Meer over Moesman in museum

Ook op zondag 28 januari 2018 is over Moesman te zien in Museum Dijkmagazijn De Heul. Sinds de druk bezochte opening van de tentoonstelling over Tull en ’t Waal en Moesman zijn er weer nieuwe aanwinsten over Moesman bijgekomen.

Zo kreeg het museum een foto van een schilderijtje van de fortwachterswoning bij Fort Korte Uitweg. Naar verluidt in 1984 geschilderd door Moesman. Ook is er een door Moesman gekalligrafeerd en geïllustreerd menu voor het bruiloftsmaal van de Schalkwijkse domineesdochter Anna Kolkert van 10 oktober 1945. Nieuw zijn ook enkele reproducties van bekende schilderijen en van litho’s. De veelzijdigheid van Moesman blijkt ook uit door hem geïllustreerde boekjes uit de tijd dat hij in Tull en ’t Waal woonde (1964-1988).

Op 29 oktober 2017 opende burgemeester Wouter de Jong een nieuwe tentoonstelling in Museum Dijkmagazijn De Heul, Provincialeweg 70 te Schalkwijk

Op zondag 29 oktober is Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk weer open van 11 tot 4 uur. Bij Tull en ’t Waal denk je aan rustige polders waar aan veeteelt en fruitteelt wordt gedaan. In de polders is het goed fietsen en wandelen. De forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, mooie boerderijen en een fraaie kerk in het dorp zijn ook de moeite waard. Behalve foto’s en prenten zijn er ook allerlei voorwerpen te zien die met de fruitteelt te maken hebben. Onderdeel van de tentoonstelling over Tull en ’t Waal is aandacht voor dorpsbewoner (1964-1988) Joop Moesman, de bekendste surrealist van Nederland. In ruil voor een klus, bijvoorbeeld in de tuin of voor pianoles, maakte Moesman regelmatig een kunstwerk. Daarvan zijn er velen in Schalkwijk en Tull en ‘t Waal. In de tentoonstelling is daarover iets te zien en komt Moesman via interviews en geschriften aan het woord. Een blikvanger is de litho “Vooruitzicht” uit 1973 (51 x 65,8 cm). Andere exemplaren van deze litho zijn in het bezit van het Frans Hals Museum en het Rijksmuseum. Behalve reproducties van werken van Moesman zijn er ook voorbeelden te zien van het werk van Moesman als illustrator en vormgever. Denk aan zijn werk voor de Nederlandse Spoorwegen en na zijn pensionering voor de toenmalige Houtense privé uitgeverij Green Escape Press.

Volgende kazemat verplaatst

Vanwege de relatie met de Schalkwijkse Wetering en de Nieuwe Hollandse Waterlinie besteedt het museum speciaal aandacht aan de verbreding van het Lekkanaal, de aanleg van de derde kolk van de Beatrixsluis en de verplaatsing van de kazematten langs het kanaal.

Vvolgens planning is op 23 mei de kazemat aan de Schalkwijkse Wetering verplaatst. Later is ook het sluisje in de Schalkwijkse Wetering verplaatst. Het sluisje was bij de aanleg in 1936 noodzakelijk voor het scheepvaartverkeer naar Schalkwijk en voor de beheersing van het inundatiepeil van het gebied richting Schalkwijk en Tull en ’t Waal. In de tentoonstelling wordt uitleg gegeven over de Waterlinie en zijn foto’s en plattegronden te zien.

Westrand Eiland van Schalkwijk

Bij de tentoonstelling “Randen van het Eiland van Schalkwijk” was er speciale aandacht voor de westrand van het Eiland. Daar wordt nu de derde kolk van de Beatrixsluis gebouwd. Dat levert veel aandacht voor de oude en recente historie van de omgeving op.

De Beatrixsluis en het Lekkanaal zijn in de jaren dertig van de vorige eeuw aangelegd. Wegens de aanwezigheid van de Nieuwe Hollandse Waterlinie moeten er kazematten gebouwd worden. Over de toekomstige Amsterdam Rijnanaal werd de Plofsluis gebouwd. En vergeet ook het sluisje van het Lekkanaal naar de Schalkwijkse Wetering niet voor het vrachtverkeer naar Schalkwijk. Kazematten en sluisje moeten nu verplaatst worden om de nominatie voor de Unesco Werelderfgoedlijst van de Waterlinie te behouden. De geschiedenis van het gebied is echter veel ouder. Bij opgravingen kwamen er ook resten van zo’n 10.000 jaar oud naar boven. In de tentoonstelling zijn foto’s en plattegronden te zien. Onder andere van de kazemat Vreeswijk Oost, voor, tijdens en na de verplaatsing.

Groeten uit Tull en ’t Waal in museum

Sinds zondag 24 september is er speciale aandacht voor Tull en ’t Waal. Het was en is vooral een vriendelijk dorp waar het leven zijn rustige gang gaat. Toch zijn er genoeg opmerkelijke zaken om aandacht aan te besteden.

Bij Tull en ’t Waal denk je in eerste instantie aan het huidige dorp en omgeving met polders, de Lek en monumenten zoals de Hervormde kerk, boerderijen en forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dat is ook te zien in de tentoonstelling. Maar er is meer. De voormalige gemeente Tull en ’t Waal strekte zich uit langs de Lek, tot voorbij de spoorbrug naar Culemborg. Uit dat hele gebied zijn zaken te zien. Zo zijn er reproducties van prenten uit de 18e eeuw en foto’s van monumenten maar ook voorwerpen uit de fruitteelt. Plus aandacht voor een bekende inwoner van Tull en ’t Waal in de vorige eeuw: Joop Moesman.

Houten kruiwagen en vakbondsjubileum

In Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk zijn vooral voorwerpen van de laatste 100 jaar te zien. Dat varieert van een oude houten kruiwagen die is gebruikt bij dijkonderhoud tot een in keramiek uitgevoerde herinnering aan het 60 jarig jubileum van de Bouw- en Houtbond FNV. De herinnering aan het jubileum is een van de vele voorwerpen die in de afgelopen jaren zijn geschonken aan het museum. Veel van de giften zijn nu te zien. De kruiwagen is onderdeel van de tentoonstelling over de grenzen van het Eiland van Schalkwijk.

Het grootste voorwerp in de tentoonstelling is het museumgebouw zelf. Het is in de 19e eeuw gebouwd als Hoofdmagazijn van het Hoogheemraadschap van de Lekdijk Bovendams. In het gebouw lagen de materialen opgeslagen voor het Dijkleger, de dienstplichtige ingezetenen die werden opgeroepen om de dijk te bewaken en te verdedigen in tijden van hoogwater. De verdediging is op militaire leest georganiseerd. Aan het hoofd staat een commandeur. In de 16e en 17e eeuw zijn er dijkdoorbraken bij Schalkwijk en Tull en ’t Waal. Van de dijkdoorbraak bij Tull en ’t Waal in 1624 zijn zowel een schilderij als een prent overgebleven. Reproducties daarvan zijn te zien in de tentoonstelling. Verder o.a. een originele houten kruiwagen, foto’s en originele lederen armbanden gedragen door de manschappen van het dijkleger.

Voorproefje tentoonstelling Tull en ‘t Waal

In het museum is ook een voorproefje te zien van de tentoonstelling over Tull en ’t Waal die later dit jaar start.

Tull en ’t Waal was en is vooral een vriendelijk dorp waar het leven zijn rustige gang gaat. Toch zijn er genoeg opmerkelijke zaken om aandacht aan te besteden. Zaken uit een ver verleden maar ook uit een recent verleden. Daarvoor wordt nog meer materiaal verzameld. Bij Tull en ’t Waal denk je aan polders, de Lek, boerderijen en forten. Als voorproefje zijn van al deze onderwerpen ansichtkaarten en enkele foto’s te zien. Veel daarvan is ook nu nog te herkennen in het landschap. Dat de tijd niet stil heeft gestaan blijkt uit een kaartje van de gemeente Tull en ’t Waal uit 1868.

Kom dus kijken naar de tijdelijke tentoonstelling en breng eventueel foto’s, spullen of verhalen mee uit Tull en ’t Waal.

Van kruissteek tot naaldkunst in museum

Vanaf zondag 28 februari is de nieuwe tentoonstelling “Van kruissteek tot naaldkunst” te zien. We kunnen het ons nu nauwelijks meer voorstellen hoe veel werk er in de afgelopen anderhalve eeuw door vrouwen is gestoken in allerlei nuttige en fraaie handwerken. Van geborduurde kleedjes tot versierd linnengoed. Voor gebruik in huis maar ook voor gebruik in de kerk. De verschillende merklappen zullen zeker nostalgische gevoelens losmaken bij veel bezoekers. Het oudste stuk in de tentoonstelling dateert uit 1866 en is gemaakt door Johanna Uyttewaal. Centraal in de voorstelling staat een geborduurde Christus aan het kruis. Hij wordt omringd door van stof gemaakte bloemen. Behalve merklappen en geborduurde schilderijen werden er ook nuttige voorwerpen versierd. Wie heeft er tegenwoordig nog een handdoekenrekje met de geborduurde versieringen en de tekst “Mijn keuken is mijn trots”. Verder in de tentoonstelling onder andere een groot wandkleed met de ark van Noach en afbeeldingen van historische gebouwen zoals de stadspoorten van Culemborg en Tiel. En natuurlijk ook veel naaigerei.

Fraaie en nuttige handwerken

Op zondag 27 augustus was de tentoonstelling met fraaie en nuttige handwerken uit de vorige eeuw voor de laatste keer te zien.

We kunnen het ons nu nauwelijks meer voorstellen hoe veel werk er in de afgelopen anderhalve eeuw door vrouwen is gestoken in allerlei nuttige en fraaie handwerken. Van geborduurde kleedjes tot versierd linnengoed. Voor gebruik in huis maar ook voor gebruik in de kerk. Het oudste stuk in de tentoonstelling dateert uit 1866 en is gemaakt door Johanna Uyttewaal. Centraal in de voorstelling staat een geborduurde Christus aan het kruis. Hij wordt omringd door van stof gemaakte bloemen. Behalve merklappen en geborduurde schilderijen zijn er ook versierde nuttige voorwerpen te zien. Wie heeft er tegenwoordig nog een handdoekenrekje met de geborduurde tekst “Mijn keuken is mijn trots”. Verder in de tentoonstelling onder andere een groot wandkleed met de ark van Noach en natuurlijk ook veel oud en fraai naaigerei.

Voor elk wat wils in museum in Schalkwijk

Wel of geen vakantie, het is altijd tijd voor een uitje in eigen omgeving. In Dorpsmuseum “Dijkmagazijn De Heul” aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk is voor jong en oud wat te zien. Voor jong is er analoog kinderspeelgoed. Zonder knopje en bliepjes maar van hout en metaal. Van Meccano tot fornuisjes en auto’s en poppen. Voor oud trouwens ook wel interessant. Voor historisch geïnteresseerden is er de maquette van het Kasteel van Schalkwijk en archeologische vondsten. Voor liefhebbers van nuttige en fraaie handwerken zijn er geborduurde schilderijen en versierde kledingstukken. En niet te vergeten voor (bijna) iedereen interessant de selectie uit giften die het museum in de afgelopen jaren heeft gekregen. Van een kleine maquette van de Schalkwijkse sporthal, tevens spaarpot, tot een oude wieg van riet en een metalen reclamebord voor mengvoeder.

Voor meer alledaagse en bijzondere voorwerpen uit uw eigen verleden kom zelf kijken in het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.

Oud speelgoed in museum

Het museum biecdt een mooie kans om herinneringen op te halen aan speelgoed van vroeger. En om de (klein)kinderen kennis te laten maken met speelgoed zonder batterijen uit de tweede helft van de vorige eeuw Destijds was er speelgoed voor jongens en speelgoed voor meisjes. Voor de meisjes zijn er verschillende speelgoedfornuizen, met alle potten en pannen die daarbij horen. En natuurlijk ook poppen en poppenwagens. Voor de jongens (en hun vaders) zijn er miniatuur auto’s van blik en hout en een reuzenrad van meccano. Daarnaast ook allerlei boekjes voor jonge kinderen en spelletjes. Let op: Met veel speelgoed mag ook echt gespeeld worden. Vraag het aan de vrijwilligers van het museum!

Zowel interessant voor kinderen als voor mensen die hun kindertijd terug willen zien. Bij Kinderwereld kunt u bijvoorbeeld denken aan speelgoed, kinderboeken, geboortekaartjes en ansichtkaarten met kinderen. Vergeet trouwens ook niet de albums met schoolfoto’s uit Schalkwijk niet.

De tentoonstelling gaat terug naar de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw. Soms nog iets verder terug. In het museum is geen speelgoed op batterijen te zien. Alles is handmatig en met sommige voorwerpen mag ook gespeeld worden. Er is een poppenkast met bijbehorende poppen waarmee kinderen hun eigen verhaal kunnen spelen. Ook zijn er oude miniatuur keukenspullen en een reuzenrad en een vrachtauto van meccano die handmatig in beweging gezet kunnen worden.

De wat oudere bezoekers kunnen terug naar hun jaren op de lagere school. Er is een toverlantaarn waarmee filmstrookjes vertoond kunnen worden. Niet alleen over actuele en nuttige onderwerpen uit de jaren vijftig en zestig maar ook met sprookjes.

Weer nieuwe zaken in museum van Schalkwijk en Tull en t Waal

Vanaf zondag 29 mei 2016 waren er weer nieuwe zaken te zien.

In de tentoonstelling Kinderwereld zijn behalve kinderspeelgoed ook schoolattributen te zien uit de vorige eeuw. Zo is er een exemplaar van het beroemde leesplankje leesplankje van Ligthart en Jetses te zien. Een oud inwoonster van Schalkwijk die onlangs het museum bezocht herkende de tekst niet. Zij zat op een katholieke school. Bij haar op school, zestig jaar geleden, werd het leesplankje fraters van Tilburg gebruikt. In plaats van met Aap, Noot, Mies begon dat plankje met Aap, Roos, Vis. Ook het einde was anders. Zij wist zich de tekst nog helemaal te herinneren en schreef die op het bord in onze poppenhoek.

Onder de giften die te zien zijn in de tentoonstelling zijn een tegeltableau van het 60 jarig jubileum van de Bouw- en Houtbond FNV Schalkwijk en enkele oude reclameborden. Voldoende reden om weer eens een bezoek te brengen aan het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.

Kunt u ons ook wat vertellen uit uw eigen verleden, of wilt u gewoon eens kijken naar voorwerpen uit het verleden van uzelf of uw ouders, kom dan naar het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.

Bezetting van Fort in 1968 in museum in Schalkwijk

Op zondag 25 september 2016 was er speciale aandacht voor de bezetting van een fort door Schalkwijkse jeugd in 1968. Voor de nachtelijke actie rukt in totaal 10 man Rijkspolitie en Koninklijke Marechaussee uit. Als er defensie-eigendom en munitieopslag in het geding is kan er geen risico worden genomen. In de jaren zestig verwerft de Nederlandse jeugd meer vrijheid van ouders en gezag. Zo ook in Schalkwijk. Daar gebeurt dat met het opknappen en weer in gebruik nemen van het leegstaande clubhuis van de verkenners als “Soos” in 1967 / 1968. Vijf leden van de soos, Jan Baas, Henk Heijman, Ko Baas, Harrie Kuiper en Bert Smit, besluiten dat het tijd wordt voor een stunt. Het ministerie van Defensie moet de forten openstellen voor recreatie. Om daar aandacht voor te vragen besluiten zij om Fort De Snel in Tull en ’t Waal te bezetten in de nacht van 22 op 23 juni 1968. Voor de publiciteit leggen zij contact met een journalist. Op De Snel ligt echter munitie opgeslagen. Defensie krijgt er lucht van, vreest antimilitarisme en munitiediefstal en rukt uit met twee overvalwagens. Wilt u weten hoe het nachtelijke avontuur in de fortgracht en de confrontatie met Het Gezag is verlopen, kom dan de foto’s en krantenartikelen bekijken in het Dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.

Voor meer alledaagse en bijzondere voorwerpen uit uw eigen verleden kom zelf kijken in het dorpsmuseum van Schalkwijk en Tull en ’t Waal.

Ansichtkaarten waterlinie eenmalig te zien

Op zondag 31 juli waren eenmalig een verzameling ansichtkaarten over de Nieuwe Hollandse Waterlinie te zien.

De Nieuwe Hollandse Waterlinie loopt vanaf het IJsselmeer onder andere via het grondgebied van de toenmalige gemeenten Houten, Tull en ’t Waal, Schalkwijk, Jutphaas en Vreeswijk. Daar liggen verschillende polders lager dan de rivier de Lek. Belangrijkste onderdeel van de verdediging is de mogelijkheid om het land onder water te zetten in tijden van gevaar. Om het land snel onder water te kunnen zetten worden inlaatsluizen gebouwd en kanalen aangelegd. Om deze waterstaatkundige werken en de hoger gelegen gebieden te beschermen worden forten aangelegd. Fotograferen van militaire objecten is uiteraard verboden. Ook mogen gemobiliseerde militairen niet vertellen waar zij zijn gelegerd. Daarom zijn oude ansichtkaarten van de waterlinie schaars. Een aantal daarvan is te zien in de eenmalige tentoonstelling. Zo zijn er ansichtkaarten van de inundatiesluizen in Vreeswijk en Wijk bij Duurstede maar ook een kaart van fort Jutfaas uit 1906. Vooral in de mobilisatieperiodes 1914-1918 en 1939-1940 worden er vanuit de forten veel ansichtkaarten verstuurd. Na de Tweede Wereldoorlog verliest de waterlinie haar militaire waarde. De forten blijven geheimzinnig. Uit de jaren zestig zijn diverse zwart-wit ansichtkaarten te zien. Bijvoorbeeld van de forten Honswijk (militair terrein) en Voordorp (Sportcentrum van de Nederlandse Invaliden Sportbond). Recent zijn de kaarten met tekeningen van meer dan 15 forten van Lex Tempelman.

Indiëgangers in Museum

Ook is er de tentoonstelling te zien over de jonge mannen die in de periode 1945 – 1950 als militair naar Indië werden gestuurd

Na de bevrijding wil Nederland het normale leven weer oppakken. Daar hoort ook het herstel van de oude situatie in Nederlands Oost Indië bij. De plaatselijke bevolking denkt daar anders over. Op 17 augustus 1945 roept Soekarno de onafhankelijkheid uit. Nederland legt zich daar niet bij neer en stuurt het leger. Eerst vrijwilligers, in de loop van 1946 dienstplichtigen. Ook uit Schalkwijk en Tull en ’t Waal worden tientallen jonge mannen naar Indië gestuurd. Zij zijn verspreidt over verschillende onderdelen en gebieden. Om het contact met hen te onderhouden wordt in 1948 het gestencilde maandblad "CONTACT" opgericht. Daarin veel nieuws over wat er in Schalkwijk gebeurt, een stichtelijk woord van de pastoor of de kapelaan en enkele brieven van Indiëgangers.

In de tentoonstelling zijn foto's te zien van vrijwel alle militairen uit Schalkwijk en Tull en 't Waal die waren uitgezonden. Verder voorwerpen zoals insignes van enkele onderdelen, kranten en documenten.

Tentoonstelling 1940-1945 voor de laatste keer te zien

Op zondag 29 november 2015 is Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk weer open van 11 tot 4 uur. De tentoonstelling over de tweede Wereldoorlog en de bevrijding is dan voor de laatste keer te zien. De tentoonstelling gaat over de strijd in meidagen van 1940, over de bezetting en over de bevrijding van Schalkwijk en Tull en ’t Waal in mei 1945. De gebeurtenissen in deze periode worden uitgelegd door middel van voorwerpen en foto's. Ook zijn er propagandaposters, schoolplaten van het bombardement op Rotterdam en van de Hongerwinter en boeken. En natuurlijk gedenkborden en andere souvenirs om de meidagen van 1940 te herdenken en om de bevrijding van Nederland 5 jaar later te vieren.

Smederijen voor de laatste keer te zien

Van 26 januari tot zondag 31 mei 2015 was Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk weer open van 11 tot 4 uur. De tentoonstelling over smederijen in Schalkwijk en ’t Goy is dan voor de laatste keer te zien. In de eerste helft van de vorige eeuw waren er in alle kleine dorpen een of meer smederijen. In Schalkwijk had je Van Hengstum op de Brink en Van Ramselaar aan de Heul. In Tull en ’t Waal had je Boumans en in ’t Goy smederij Kuiper. In de tentoonstelling zijn foto’s, documenten en gereedschappen te zien. En natuurlijk ook hoefijzers, allerlei nuttig ijzerwerk voor de bouw of de boerderij maar ook zogenaamd vrij werk. Vergeet ook niet om te kijken naar de enorme blaasbalg van Van Hengstum en naar het gereedschap van Okkerman om stalen banden om houten wagenwielen te leggen. Vanaf zondag 26 januari 2014 is in Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk de tentoonstelling over smederijen te zien. Een recente aanwinst is een blaasbalg van zo’n anderhalve meter lang. De blaasbalg is aan het museum uitgeleend door constructiebedrijf Van Hengstum uit Houten, opvolger van smederij Van Hengstum aan de Brink in Schalkwijk. Bediening van de blaasbalg is nog puur handwerk. Dat kan door middel van een ketting maar ook met twee handvatten, ieder aan ėėn kant, zodat twee sterke mannen voor de benodigde lucht kunnen zorgen. Na de komst van elektriciteit heeft de blaasbalg jaren dienst gedaan als bijzettafel in de huiskamer van de familie Van Hengstum. Van smederij Van Hengstum en andere smederijen zijn in het Museum nog veel meer gereedschappen en ook smeedwerk te zien. In de eerste helft van de vorige eeuw zijn er in alle kleine dorpen een of meer smederijen. Naar aanleiding van de tentoonstelling over de smederijen in Schalkwijk en Tull en ’t Waal hebben de vrijwilligers van het museum materiaal aangeboden gekregen van smederij Kuiper uit ’t Goy. Dat past goed bij de huidige tentoonstelling. Behalve hoefijzers, gereedschappen en een echte voorschoot is er ook vrij werk te zien van smid Kuiper. Van smederij Okkerman is gereedschap in bruikleen gekregen om stalen banden om houten wagenwielen te leggen. Vanaf zondag 26 januari is in Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk een nieuwe tentoonstelling te zien over smederijen in Schalkwijk en Tull en ’t Waal.
Tegenwoordig kunnen we ons moeilijk iets voorstellen over de belangrijke rol die smederijen vroeger speelden in beide dorpen. In Schalkwijk waren meerdere smederijen. Zo had je Van Hengstum op de Brink en Van Ramselaar aan De Heul. In Tull en ’t Waal had je smederij Boumans aan de Waalseweg. Zij leverden allerlei metalen onderdelen voor de boerderij, voor de bouw en voor andere ambachten. Tegenwoordig koop je dat gewoon bij de groothandel of op Internet. Vroeger werd het speciaal voor je gemaakt.
Behalve foto’s en documenten is er in het museum ook het nodige ijzerwerk te zien. Bijzonder is een door smid van Hengstum gemaakte schaar. Hij was daar blijkbaar trots op. De schaar is op twee plekken voorzien van zijn initialen.

Tentoonstelling 1940 1945

Ook is er de tentoonstelling te zien over de strijd in meidagen van 1940, de bezetting en over de bevrijding van Schalkwijk en Tull en ’t Waal in mei 1945.

Op 10 mei 1940 om 03.55 uur Nederlandse tijd begint de Duitse invasie. Het Nederlandse leger biedt krachtig weerstand maar is geen partij voor het Duitse leger. In beide dorpen worden stellingen in gereedheid gebracht. Op 14 mei capituleert generaal Winkelman.
Daarna begint een bezetting waarin het leven steeds moeilijker wordt. Vanuit Londen spreken koningin en kabinet het Nederlandse volk moed in via Radio Oranje. De onderdrukking en de schaarste aan steeds meer producten neemt toe. Ook de gemeenten Schalkwijk en Tull en 't Waal ontkomen er niet aan om steeds meer maatregelen van de bezetter uit te voeren.
Op 6 juni 1944 begint de bevrijding van West-Europa met de invasie in Normandië, D-Day. Het duurt nog tot 5 mei 1945 voor de Duitse troepen in Nederland capituleren.

In de tentoonstelling zijn voorwerpen, documenten en  foto's uit de moeilijke jaren 1940 - 1945 te bekijken. Ook zijn er uit het hele land souvenirs van de viering van de bevrijding van 1955 tot 1995.

Gebogen doch niet gebroken in museum

De tentoonstelling vanwege 70 jaar bevrijding met voorwerpen uit de jaren 1940 – 1945, is te zien geweest in 2015. Behalve foto’s en pamfletten zijn er ook gedenkborden en tegeltjes te zien. Veel materiaal is destijds door mensen zelf gemaakt. Zo zijn er tegeltjes gemaakt met de afbeelding van een gebogen Nederlandse vlag en de spreuk “Gebogen doch niet gebroken”. Dat komt ook terug op een houten dienblad. Voor alle kinderen en voor ouderen die hun kindertijd weer opnieuw willen beleven is er speelgoed uit de tweede helft van de vorige eeuw te zien. Verder zijn er ook archeologische vondsten, bijvoorbeeld uit de gracht van het kasteel Schalkwijk. Dat kasteel is er niet meer. In het museum is een grote maquette te zien van het Kasteel.

Nieuw materiaal in museum

Er was in 2014 allerlei nieuw materiaal te zien in de tentoonstellingen over smederijen en over Het Gebouw. In de eerste helft van de vorige eeuw zijn er in alle kleine dorpen een of meer smederijen. Naar aanleiding van de tentoonstelling over de smederijen in Schalkwijk en Tull en ’t Waal hebben de vrijwilligers van het museum materiaal aangeboden gekregen van smederij Kuiper uit ’t Goy. Dat past goed bij de huidige tentoonstelling. Behalve hoefijzers, gereedschappen en een echte voorschoot is er ook vrij werk te zien van smid Kuiper. Van smederij Okkerman is gereedschap in bruikleen gekregen om stalen banden om houten wagenwielen te leggen. Ook van Het Gebouw blijft er materiaal binnen komen. Soms zijn het kleine maar leuke dingen zoals een plakboek. Een nostalgische aanwinst is ook een originele stoel die jaren is gebruikt.

Feestdagen 1939 in museum

Op zondag 30 november 2014 was vanwege Sinterklaas, Kerst en Oude en Nieuw de tentoonstelling over de mobilisatie van het Nederlandse leger in 1939 en 1940 weer uitgebreid. De komende feestdagen zijn voor veel mensen echte familiefeesten. Daarom is het voor de gemobiliseerde militairen extra moeilijk. Velen van hen krijgen geen verlof om het thuis te vieren. Men probeert het zelf gezellig te maken. Sinterklaas bezoekt de troepen 'ergens in Nederland' maar ook in Tull en ‘t Waal. De veldpost maakt overuren doordat veel militairen cadeaus naar huis sturen en omgekeerd. Weekbladen besteden uiteraard ook extra aandacht aan de militairen ver van huis en aan de moeilijke situatie in Europa. In de tentoonstelling zijn gedichten op rijm, ansichtkaarten en tekeningen te zien van 75 jaar geleden. En natuurlijk gekleurde omslagen van weekbladen met sfeerplaatjes. Hebt u nog foto’s uit de mobilisatieperiode dan maken wij daar graag een kopie van voor de tentoonstelling. Mail naar info@museuminschalkwijk.nl

Luchtdoelartillerie bij spoorbrug 1939 1940 in museum

De tentoonstelling over de mobilisatie van het Nederlandse leger in 1939 en 1940 is weer uitgebreid. Uit het archief van de gemeente Tull en ’t Waal blijkt dat er in juni en juli 1939 al militairen ingekwartierd zijn in café Landlust. Dat is al ruim vóór de algemene mobilisatie van 28 augustus 1939. Als er bij wordt verteld dat het gaat om militairen van de 117e Batterij Luchtdoelartillerie is dat niet meer zo vreemd. Landlust ligt immers vlak bij de spoorbrug tussen Culemborg en Tull en ’t Waal. Ondertussen heeft een deel van de militairen ook een naam en een gezicht gekregen. De familie Van Leur, destijds eigenaren van het café, heeft aan het museum een foto beschikbaar gesteld. Behalve Jan, Cora en Agnes van Leur staan daar 6 militairen op. Eén van hen is sergeant A van Hul uit St. Pancras, een ander is soldaat Soons uit Limburg. Hebt u nog foto’s uit de mobilisatieperiode dan maken wij daar graag een kopie van voor de tentoonstelling. Mail naar info@museuminschalkwijk.nl

Deze maand is het 75 jaar geleden dat de Nederlandse regering vanwege de oorlogsdreiging in Europa de algemene mobilisatie van leger en vloot afkondigt. Over de aanloop naar de mobilisatie en over de mobilisatie zelf is een tentoonstelling ingericht. Daarbij is zowel aandacht voor militaire zaken als voor de burgers. Mannen die vaak jaren geleden hun dienstplicht hebben vervuld, moeten huis en haard verlaten om voor onbepaalde tijd in werkelijke dienst te treden.

Behalve veel foto’s zijn in de tentoonstelling onder andere ook souvenirs van de mobilisatie, bekendmakingen van het militair gezag en van de burgemeester van Tull en ’t Waal en Schalkwijk te zien. En natuurlijk andere documenten, landkaarten en een origineel uniform.

Laatste kans tentoonstelling Mobilisatie 1939

Op zondag 29 maart was inMuseum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk de tentoonstelling over de mobilisatie van 1939 1940 voor de laatste keer te zien. Vorig jaar was het 75 jaar geleden dat de Nederlandse regering vanwege de oorlogsdreiging in Europa de algemene mobilisatie van leger en vloot afkondigt. Over de aanloop naar de mobilisatie en over de mobilisatie is tot en met 29 maart een tentoonstelling ingericht. Behalve foto’s van gemobiliseerde Schalkwijkers, van ingekwartierde militairen en van Nederlandse militairen zijn in de tentoonstelling ook souvenirs van de mobilisatie te zien. Verder bekendmakingen van het militair gezag en van de burgemeesters van Tull en ’t Waal en Schalkwijk en andere documenten. Dat wordt gecomplementeerd met ansichtkaarten van het Nederlandse leger en met informatie over de Nieuwe Hollandse Waterlinie en over de Grebbelinie.

Laatste kans tentoonstelling Het Gebouw

Op zondag 25 januari 2015 was Museum Dijkmagazijn De Heul aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk weer open van 11 tot 4 uur. De tentoonstelling over het voormalige gemeenschapshuis Het Gebouw in Schalkwijk is dan voor de laatste keer te zien. In de tentoonstelling is het bewogen verleden van het dorpshuis te zien. Ooit begonnen als RK Verenigingsgebouw werd het de thuishaven voor vrijwel alle verenigingen in Schalkwijk tot aan de sluiting in 2012. In de tentoonstelling ziet u onder andere foto’s van demonstraties van ESTA en van de fanfare. Vergeet ook niet te komen kijken naar documenten die zijn opgedoken uit de archieven van Het Gebouw en van de gemeente Schalkwijk. Zo is de originele politieverordening van meer dan 70 jaar geleden onderdeel van de tentoonstelling. En wie weet wordt u wel nostalgisch bij het zien van een maquette, van de flessen wijn met het etiket van Het Gebouw of bij de kleding zoals deze werd gedragen door de medewerksters van Het Gebouw. Vergeet ook niet de twee plakboeken met foto’s te komen bekijken.

Berichten uit de waterlinie in museum

Van september 2013 tot juli 2014 was er van alles te zien over de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Normaal gesproken is het rustig in de Waterlinie. De forten zijn op slot en de fortwachter houdt alles in de gaten. Bij de mobilisatie van 1914 en die van 1939 verandert dat. Grote aantallen militairen bevolken de forten en het omliggende land. Zij willen allemaal laten weten dat het goed met hen gaat of dat zij met verlof komen. Dat is massaal gebeurd. Militairen krijgen instructie om niet op hun kaartjes te vermelden waar zij zijn gelegerd. De vijand kan immers meelezen. Toch zijn er nog verschillende ansichtkaarten van militairen bewaard gebleven met Tull en ’t Waal als verblijfplaats. Behalve kaartjes zijn ook foto’s en wandplaten over de waterlinie te zien.

In het museum is nog meer te zien over geschiedenis en cultuur. Zo is het nieuwe boek “Bomen” van Maria van de Looverbosch te koop over bomen, cultuurhistorie en persoonlijke geschiedenissen. Enkele medewerkers van het museum hebben daaraan bijdragen geleverd.

Gemeenteverkiezingen in museum Schalkwijk

Op 19 maart 2014 waren de verkiezingen voor de nieuwe gemeenteraad. De verkiezingen en smederijen, dat zijn de thema's in het Dorpsmuseum van Schalkwijk. Het is open op zondag 23 februari van 11 tot 16 uur, op het adres Provincialeweg 70.

Schalkwijker Co Uytewaal heeft de eerste poster ingeleverd. Daarop staat hij, nu aktief aan de uitspanning aan de Trip, met zijn gezicht afgebeeld als "CDA-idol". Ook andere CDA-affiches zijn ingeleverd. Bijvoorbeeld met het (intern omstreden) CDA-verzet tegen de recreatieplas aan de Lek. Officiëel was de gehele CDA-raadsfractie vóór de ontzanding...

De PvdA levert het boekje over 30 jaar in Houten en Schalkwijk. Het gaat hierbij om de doorbraak in de jaren 1977 t/m 2007. In die periode ontstond de PvdA als kleine partij tot - een tijd - de grootste partij met 2 wethouders. Dit boekje over Houten en Schalkwijk is is te lezen in het Dorpsmuseum.
Meer informatie is te vinden www.museuminschalkwijk.nl of andere openingsdata, bijvoorbeeld voor groepen, zijn aan te vragen via info@museuminschalkwijk.nl

Smederijen

Het andere onderwerp, tijdens de opening op de laatste zondag van de maand, zijn de smederijen. Boumans in Tull en 't Waal, Van Ramselaar, Van Hengstum (en daarna Okkerman), het zijn bekende namen in Schalkwijk. Tijdens de laatste opening is materiaal ingeleverd van smid Harrij Kuiper uit 't Goy. Wij doen een poging al dit materiaal de komende tentoonstellingen toe te voegen. Steeds op de laatste zondag van de maand van 11 tot 16 uur op het adres Provincialeweg 70 in Schalkwijk.

Foto's van toen en nu in het museum

Onder de naam “Toen en Nu” liet het museum tot november 2013 foto’s zien van Schalkwijk en Tull en ’t Waal van de afgelopen honderd jaar. Van verschillende situaties zijn ook foto’s van nu te zien. Daaruit blijkt dat veel van vijftig jaar geleden nog steeds geheel of gedeeltelijk is te zien. De modernisering heeft echter ook zijn sporen na gelaten.

Restauratie Michaelkerk in museum

Tentoonstelling 2012

Ter gelegenheid van het afronden van de restauratie van de St. Michaelkerk in Schalkwijk is er een nieuwe tentoonstelling ingericht. Het museum besteedt natuurlijk aandacht aan het kerkgebouw. Zo zijn er drie grote bouwtekeningen van de kerk en foto’s van hoe het was vóór de restauratie. Daarnaast zijn er allerlei documenten en een stuk muur te zien. Het stuk muur is uitgezaagd om verwarming aan te kunnen leggen. Bijzonder is ook een serie foto’s van het interieur van de kerk en van een schoonmaakactie uit 1979. Deze foto’s heeft het museum kunnen verwerven uit de nalatenschap van Pastoor Boerstal. Verder is er aandacht voor activiteiten die in de kerk plaatsvonden. Zo zijn er documenten van het jubilerende Gemengd koor en een instructiekaart met fonetisch uitgeschreven Latijn voor misdienaars.

Michaelkerk 30 jaar geleden bijna afgebrand

Een van de onderwerpen waarover van alles is te zien is de restauratie van de St. Michaelkerk in Schalkwijk. Die is vorig jaar gereed gekomen. Het had ook heel anders kunnen aflopen. Op 28 april 1982 ontstond er brand in het dak van de kerk. Dankzij snel optreden van enkele omwonenden en van de vrijwillige brandweer van Schalkwijk kon de brand echter snel worden gedoofd. Daarom zijn er nu in het museum bouwtekeningen van de kerk en foto’s van hoe het was vóór de restauratie. Daarnaast zijn er allerlei documenten en een stukje originele beschilderde muur te zien. Het stuk muur is uitgezaagd om verwarming aan te kunnen leggen. Bijzonder is ook een serie foto’s van het interieur van de kerk en van een schoonmaakactie uit 1979. Deze foto’s heeft het museum kunnen verwerven uit de nalatenschap van Pastoor Boerstal. Verder is er aandacht voor activiteiten die in de kerk plaatsvonden.

Meer dan 2000 jaar geschiedenis

Al ver voor het begin van de jaartelling wonen er mensen in het gebied wat nu Schalkwijk is. Zij wonen op de hoger gelegen stroomruggen langs de Lek. In het museum zijn archeologische vondsten te zien van inheemse volken en Romeinen. Veel recenter, maar ook al weer 100 jour oud, is Kool Transport. Over de geschiedenis van dat bedrijf is ook van alles te zien. En vergeet ook de tentoonstelling over de restauratie van de katholieke kerk van de Heilige Michael. En of dat nog niet genoeg is! Er zijn ook nog foto’s en ansichtkaarten te zien van Schalkwijk en Tull en ‘t Waal van de laatste honderd jaar. Daarop kunt u zien wat er in de laatste tientallen jaren is veranderd, of juist niet.

Overvloed aan fruit

Op zondag 31 juli 2011 is dorpsmuseum "Dijkmagazijn De Heul" aan de Provincialeweg 70 in Schalkwijk geopend van 11.00 tot 16.00 uur. Dan is er weer speciale aandacht voor de fruitteelt van vroeger en is ook de Flipjeverzameling voor het laatst te zien. De fruitteelt is in Schalkwijk en Tull en 't Waal nog steeds van belang. Vroeger was het nog belangrijker. Daarom is er een kijkdoos (een klein kamertje) ingericht met een speciale tentoonstelling over de fruitteelt in het verleden. Behalve voor de teelt is er ook aandacht voor de verwerking van fruit. Het gave fruit werd uitgezocht en ging naar de veiling. In Schalkwijk noemden ze het uitzoeken van iets mindere kwaliteit kersen vrakken. Dat wrakke fruit ging naar de fabriek. Een van de bekende jamfabrieken was Flipje in Tiel. In het museum zijn ook voorbeelden te zien van een derde manier om gebruik te maken van de overvloed aan zomerproducten. Een kookboek voor het platteland uit 1946 omschrijft het als volgt: "Inmaken is gemakkelijk omdat we op het platteland niet alle vlees en groenten kunnen kopen. Ook voor zieken, die we blij kunnen maken met ingemaakte vruchten. Onze grote zomervoorraad kunnen we zo, voor de winter bewaren."

 

Doelmatige verpleging en isolatie

Op zondag 24 april en 29 mei 2011 is in het museum de kijkdoos met het TBC-huisje nog te zien. In het nagemaakte huisje onder andere allerlei verpleegspullen uit Schalkwijk en Tull en 't Waal van de vorige eeuw. Aanleiding is de vondst van een ligbed bij de verbouwing vorig jaar van het Lucashuis in Schalkwijk. Het gebruiksdoel was een raadsel. Uiteindelijk dachten we aan een rustbed voor een TBC-huisje. Die huisjes stonden rond de Tweede Wereldoorlog regelmatig op het platteland. In het houten huisje kon de patiënt verpleegd worden, in de frisse buitenlucht herstellen en zo nodig geïsoleerd liggen om anderen niet te besmetten. Wilt u zien hoe dat er aan toe ging, kom dan kijken in museum Dijkmagazijn De Heul.

 

Sinterklaasspullen in museum

Op zondag 28 november 2010 was in dorpsmuseum 'Dijkmagazijn De Heul' een speciale 'Kijkdoos' op ware grootte te zien met allerlei spullen van Sinterklaas. Sinterklaas is weer in het land. Hij kan niet zelf naar het museum komen maar heeft wel een pak aan ons uitgeleend zodat je dat van dichtbij kunt bekijken. Ook zijn er allerlei spullen uit de verzameling van Bernhard Weber die laten zien hoe Sinterklaas vroeger werd gevierd. Zo zijn er oude boeken over de Sint en boekjes met sinterklaasliedjes. Behalve veel plaatjes en voorwerpen van vroeger waar Sinterklaas op staat, zijn er bijvoorbeeld verschillende koekplanken ten toon gesteld voor het maken van speculaas- en taaitaaipoppen. Je zult zien dat er in de laatste honderd jaar veel is veranderd maar zult toch veel herkennen. Natuurlijk zijn er ook pepernoten Wil je bekijken hoe Sinterklaas vroeger, door je ouders of opa of oma, werd gevierd, kom dan op zondag 28 november naar het museum.